ที่มาของ "สุนัขประจำรัชกาล"

ตอนที่ 1 เช้าวันใหม่ที่สดใส… ของ "คุณมะลิ" 

แต่เดิมนั้น ภายในพระตำหนักสวนจิตรลดาฯ เคยมี "คุณๆ" เพียงแค่ 4 คือ "คุณสุดหล่อ" "คุณหมามุ่ย" 
สุนัขพันธุ์ดัลเมเชี่ยน กับ "คุณซูซี่" และคุณ "คุ้กกี้" ซึ่งเป็นสุนัขพันธ์ค้อกเกอร์ สแปเชียล วันหนึ่ง ....... 
หมาขี้เรื่อน ขนยาวสีขาว จากข้างถนน ซึ่งเคยเรียกกันว่า "อีมะลิ" ก็มุดหลุดรอดเข้ามาภายในบริเวณกรง 
ของ "คุณๆ" ในช่วงระยะที่กำลังเป็นสัด พร้อมที่จะผสมพันธุ์ "คุณสุดหล่อ" กับคุณ "หมามุ่ย" ก็เลยขึ้นไปผสม กระทั่ง เจ้าหน้าที่ภายในวังมาเห็น "อีมะลิ" เข้าจึงจับไปส่งให้กทม. เมื่อความทราบถึงพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ก็ทรงมีรับสั่งให้เจ้าหน้าที่ไปรับเมียของ "คุณสุดหล่อ" กับ "คุณหมามุ่ย" กลับมาเลี้ยงดู มะลิก็เลยได้รับการเลื่อนฐานะ จากที่เคยเรียกกันว่า "อีมะลิ" หมาจรจัดข้างถนน กลายเป็น "คุณมะลิ"

ในช่วงระยะที่นำ "คุณมะลิ" กลับมาเลี้ยงดูฟูมฟักเพื่อให้หายจากการเป็นขี้เรื้อน โดยฝากไว้ที่โรงพยาบาลมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ "คุณมะลิ" ก็เริ่มเปล่งปลั่งขึ้น ขี้เรื้อนหายไป และปรากฎว่า "คุณมะลิ" ตั้งท้อง และได้คลอดลูกออกมาทั้งหมด 9 ตัว ซึ่งเป็นลูกของ "คุณสุดหล่อ" กับคุณ "หมามุ่ย" (เนื่องจาก "คุณสุดหล่อ" กับคุณ "หมามุ่ย" เป็นสุนัขพันธุ์ดัลเมเซี่ยนทั้งคู่ และยังผลัดกันผสม ก็เลยดูไม่ออกว่าเป็นลูกใคร)

คุณหมอ นพกฤษณ์ จันทิก นายสัตวแพทย์ประจำโรงพยาบาลสัตว์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ซึ่งเป็นนายสัตวแพทย์ซึ่งร่วมดูแลสุนัขของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว กับทีมนายสัตวแพทย์ประจำโรงพยาบาลสัตว์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์เล่าว่า หลังจาก "คุณมะลิ" คลอดลูกได้ครบ 1 อาทิตย์ โรงพยาบาลสัตว์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ก็ส่ง "คุณมะลิ" และลูกๆ กลับเข้าวัง ซึ่งครอบครัวของ "คุณมะลิ" ก็ได้สร้างความเกษมสำราญให้กับ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเป็นอย่างมาก นายสัตวแพทย์ นพกฤษณ์เล่าว่า… 

พอมีลูกสุนัข 9 ตัวเข้ามาอยู่ในวัง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ก็คงจะทรงมีพระเกษมสำราญขึ้นมาก 
เสด็จพระราชดำเนินมาทรงถ่ายรูปลูกสุนัขทั้ง 9 ด้วยพระองค์เองทุกวัน ตอนช่วงที่ลูกหมาคลอด พระบาท 
สมเด็จพระเจ้าอยู่หัว จะทรงละเอียดมาก มีรับสั่งให้จดวันที่และเวลาเป็นนาทีนะครับ รวมทั้งชั่งน้ำหนัก 
แรกคลอด ถวายรายงานให้พระองค์ท่านทราบ หลังจากนั้นก็ยังต้องชั่งน้ำหนักถวายรายงานพระองค์ท่าน 
ทุกวัน" แม้กระทั่งภายหลัง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ได้พระราชทานลูกๆ ของ "คุณมะลิ" ให้กับข้าราชบริพาร ที่ทรงเลือกสรรว่ารักสุนัขจริงๆ ไปแล้ว ก็ยังมีรับสั่งด้วยความเป็นห่วงให้ถ่ายรูปลูกหมามาส่ง และให้ชั่งน้ำหนักลูกหมามาถวายรายงานให้พระองค์ท่านทราบอย่างน้อยเดือนละครั้ง 

ตอนที่ 2 "คุณทองแดง" สุนัขประจำรัชกาล 

หลังจากที่ "คุณมะลิ" มีลูกเล็กๆ ได้ไม่นาน "คุณทองแดง" ลูกสุนัขเทศ (ซึ่งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว 
ทรงย่อมาจากคำว่า "เทศบาล") ก็ได้เข้ามาอยู่ในพระราชวัง พระตำหนักสวนจิตรลดาฯ บ้าง แต่เดิม 
"คุณทองแดง" เป็นลูกของ "นังแดง" สุนัขจรจัดบริเวณถนนพระราม 9 โดยมีนายแพทย์คนหนึ่งนำ "ทองแดง" มาทูลเกล้าถวายให้ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทอดพระเนตร เมื่อครั้งเสด็จพระราชดำเนินไปเปิดศูนย์การแพทย์พระราม 9 เมื่อทอดพระเนตร "ทองแดง" แล้วก็มีรับสั่งว่า ให้นำเข้ามาเลี้ยงเพราะ "นังแดง" แม่ของ "ทองแดง" ในเวลานั้นมีสภาพโทรมมาก ไม่สามารถเลี้ยงลูกได้ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวจึงยก "คุณทองแดง" ให้เป็นลูกเลี้ยงของ "คุณมะลิ" เพราะ "คุณทองแดง" ในเวลานั้นอายุน้อยกว่าลูกๆ ของคุณ "มะลิ" แค่วันเดียว ซึ่ง "คุณมะลิ" ก็ต้อนรับลูกใหม่เป็นอย่างดี ไม่มีความรังเกียจ และรัก "คุณทองแดง" 
เหมือนลูกของตัวเอง จากที่เคยมีลูกสุนัข 9 ตัว "คุณมะลิ" จึงต้องให้นมลูกถึง 10 ตัว แต่เนื่องจาก "คุณมะลิ" แข็งแรง มีอาหารการกินดี จึงทำให้มีน้ำนมเพียงพอ สำหรับการเลี้ยงลูกทั้ง 10 ได้ นายแพทย์นพกฤษณ์ 
เล่าว่า "พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงชื่นชม "คุณมะลิ" ในฐานะที่เป็นแม่หมาตัวอย่างอยู่บ่อยๆ 
เพราะไม่มีความรังเกียจเดียดฉันท์ลูกหมาอย่าง "คุณทองแดง" ซึ่งไม่ใช่ลูกของตัวเองเลย

ในบางครั้ง พระบาทสมเด็จพระเจ้า อยู่หัวจึงทรงใช้เรื่องของ "คุณมะลิ" มาเป็นคติสอนคนหลายๆ คน 
จากที่เคยเป็นลูกหมาจรจัด พี่น้องถูกรถทับตายไปวันละตัวสองตัว "คุณทองแดง" ก็เข้ามาอยู่ในวัง ส่วน "นังแดง" แม่ของ "คุณทองแดง" ต่อมาก็มีผู้รับไปเลี้ยงดูฟูมฟัก เมื่อเข้ามาอยู่ในวัง "คุณทองแดง" 
ก็เป็นที่โปรดปรานของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องจากเป็นสุนัขที่ชาญฉลาดมาก นายแพทย์นพกฤษณ์เล่าต่อว่า ความฉลาดของ "คุณทองแดง" ก็เช่น เมื่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เรียกให้คุณทองแดงขึ้นเฝ้า เพื่อที่จะทรงชั่งน้ำหนักแค่เพียงรับสั่งว่าทองแดงไปชั่งน้ำหนัก "คุณทองแดง" ก็จะทรงเดินขึ้นตาชั่ง หากตัวของ "คุณทองแดง" บังเข็มอยู่ "คุณทองแดง" ก็จะเบี่ยงตัวให้ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงก้มลงทอดพระเนตรสเกลได้สะดวก หรืออย่างเวลาที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จแปรพระราชฐาน 
ไปประทับที่พระตำหนักเปี่ยมสุข พระราชวังไกลกังวล และนำคุณๆ ไปด้วย เมื่อเสด็จพระราชดำเนินลงมาเพื่อทรงออกกำลัง ตรงถนนบริเวณชายหาดซึ่งมีต้นมะพร้าวอยู่ เพียงรับสั่งว่า อ้อมต้นมะพร้าว คุณทองแดงก็จะวิ่งอ้อมต้นมะพร้าวทันที โดยไม่ต้องมีการสอน ในขณะที่คุณอื่นๆ จะวิ่งเล่นสนุกสนานตามประสา และเมื่อวิ่งอ้อมต้นมะพร้าวไปสัก ครึ่งต้น คุณทองแดงก็จะหยุดหันมามองพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เหมือนจะถามว่าถูกไหมเพคะ ทำนองนั้น พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ก็ทรงพยักพระพักตร์ หลังจากนั้นคุณทองแดงก็จะเดินหรือวิ่งต่อ แล้วคุณทองแดงเป็นสุนัขที่ไม่เข้ามาเคลียคลอพระองค์ท่าน เวลาพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชดำเนิน คุณทองแดงจะนำเสด็จอยู่หน้าพระองค์ท่าน เวลาพระองค์ท่านประทับนั่ง 
คุณทองแดงก็จะนั่งหมอบอยู่ด้านหน้า ใช้สองขาหน้าเกยกันเหมือนคนกำลังหมอบคลาน เป็นท่านี้ตลอด แล้วหันหน้าออกไปด้านนอก คอยระแวดระวังด้านนอกอย่างเดียว "คุณทองแดง" จึงได้รับการตั้งฉายาว่าเป็น "สุนัขประจำรัชกาล" 

ขอขอบคุณแหล่งที่มาของบทความนี้ ที่ให้พสกนิกรชาวไทย 
ได้ชื่นชมในพระบารมีของพระองค์ด้วย